Τεχνητή νοημοσύνη

Ένας ανερχόμενος κλάδος της επιστήμης των υπολογιστών είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Ο συγκεκριμένος κλάδος είναι σχετικά νέος καθώς τα πρώτα βήματα έγιναν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Όμως οι βάσεις για την μελέτη της λογικής και της νοημοσύνης έχουν θεμελιωθεί από τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους με την ανάπτυξη της Αριστοτέλειας συλλογιστικής.

Ο πατέρας της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείται ο Alan Turing (1913-1954) ο οποίος εμπνεύστηκε την δοκιμή Turing (Turing test). Η συγκεκριμένη δοκιμή κρίνει το αν μία μηχανή συμπεριφέρεται ως νοήμον ων. Στο Turing test συμμετέχουν τρεις «παίκτες», μία μηχανή Α και δύο άνθρωποι B και C. Ο άνθρωπος C (κριτής) δεν βλέπει ούτε τον άνθρωπο Β ούτε την μηχανή A (διαγωνιζόμενοι) και συνομιλώντας μαζί τους προσπαθεί να διακρίνει ποιος από τους διαγωνιζόμενους είναι μηχανή και ποιος άνθρωπος. Αν ο κριτής θεωρήσει πως η μηχανή A είναι άνθρωπος τότε αυτόματα προκύπτει πως η μηχανή έχει νοήμουσα συμπεριφορά.

Βέβαια το ότι μία μηχανή συμπεριφέρεται ως νοήμον ων δεν συνεπάγεται ότι έχει συνείδηση όπως οι άνθρωποι. Χαρακτηριστικό είναι το νοητικό πείραμα «το δωμάτιο της Μαίρης» όπου διακρίνεται η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Το νοητικό πείραμα υπαγορεύει το εξής:

Η Μαίρη είναι επιστήμονας και μένει μέσα σε ένα ασπρόμαυρο δωμάτιο από το οποίο δεν υπάρχει έξοδος. Η ειδικότητα της είναι η μελέτη των χρωμάτων με αποτέλεσμα να γνωρίζει τα πάντα για αυτά όπως το μήκος κύματος τους, το αποτέλεσμα των συνδυασμών τους, ποια μέρη του αμφιβληστροειδούς διεγείρει το καθένα κτλ. Παρ’ όλα αυτά μένει μέσα στο ασπρόμαυρο δωμάτιο και δεν έχει βιώσει ποτέ κάποιο χρώμα. Μία μέρα όμως δημιουργείται μία έξοδος στο δωμάτιο και η Μαίρη καταφέρνει να βγει στον έξω χρωματιστό κόσμο όπου βλέπει και βιώνει τα χρώματα.

Το δίδαγμα είναι το εξής: η Μαίρη μέσα στο δωμάτιο είναι ο υπολογιστής ενώ στον έξω κόσμο είναι ο άνθρωπος. Ο υπολογιστής μπορεί να γνωρίζει τα πάντα για ένα αντικείμενο χωρίς όμως να συνεπάγεται ότι μπορεί να το βιώσει όπως ο άνθρωπος.

Στις μέρες μας η τεχνητή νοημοσύνη έχει εξαπλωθεί στην καθημερινότητα μας χωρίς μάλιστα να το αντιλαμβανόμαστε πλήρως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μηχανή αναζήτησης της εταιρίας Google η οποία προσαρμόζει τις διαφημίσεις που μας παρουσιάζει βάσει των αναζητήσεων του κάθε χρήστη. Επίσης, η Google ετοιμάζει αυτόματα αυτοκίνητα τα οποία θα επιδεικνύουν νοήμονα συμπεριφορά αντικαθιστώντας τους οδηγούς-ανθρώπους. Άλλες μη προφανείς εφαρμογές είναι η επεξεργασία φυσικής γλώσσας, η έγκυρη διάγνωση δερματικών αλλιώσεων (βλέπε εδώ), η αυτοματη αναγνώριση προσώπων κτλ.

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει προκαλέσει φόβους και αντιδράσεις από πολλές πλευρές. Σε πολλές ταινίες μάλιστα αποτυπώνεται ο φόβος για επικίνδυνα ανθρωποειδή (πχ Terminator) ο οποίος μάλλον είναι παράλογος. Πολλοί ειδικοί στον συγκεκριμένο τομέα λένε πως ποτέ δεν θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ανθρωποειδή τα οποία θα είναι «μηχανικά αντίγραφα» μας με αποτέλεσμα η τεχνητή νοημοσύνη να είναι ένα ακόμη εργαλείο για την βελτίωση της ανθρώπινης καθημερινότητας.